Technika gry na gitarze prawą ręką – Frank Gambale

Posted on
Frank Gambale - gitarzysta - rys biograficzny

Technika gry na gitarze - sweep picking

Frank Gambale uznawany jest za twórcę techniki gry prawą ręką na gitarze nazywaną sweep picking. Technika ta polega na „zamiataniu” kostką przez struny w taki sposób, aby jednym ruchem ręki zagrać co najmniej kilka dźwięków znajdujących się na kolejnych strunach instrumentu. W dość dużym uproszczeniu można by określić tę technikę jako „prześlizgiwanie się” kostki przez poszczególne struny gitary, co umożliwia zagranie kilku dźwięków w bardzo szybkim tempie. Definicja tego typu pozostaje jednak dużym uproszczeniem i w poniższej części pracy przedstawione zostaną przykłady różnych wariantów wykorzystania zarówno techniki sweep u Franka Gambale, jak omówione zostaną również inne techniki gry kostką u tego gitarzysty.

Technika sweep picking wiąże się również z techniką skippingu – czyli omijania, lub też przeskakiwania danej struny lub kilku strun w celu zagrania dźwięku na oddalonej od pierwszego dźwięku strunie.

Na poniższych rysunkach przedstawione zostały wybrane rodzaje ruchu prawym nadgarstkiem w technice sweep oraz skipping. Pierwszy przykład prezentuje ruch ręką pomiędzy strunami A5 oraz E1, przy czym strunę A5 gramy uderzeniem w górę, a strunę E1 w dół, przez co prawa ręka musi ominąć resztę strun nie dotykając ich.

sweep picking na gitarze

Drugim przykładem ruchu nadgarstkiem jest typowy ruch sweep, gdzie prawa ręka uderza strunę A5 w dół, grając wszystkie struny po kolei aż do struny E1, którą również uderza w tym samym kierunku, dopiero później zawracając:

Trzeci przykład to połączenie techniki sweep picking przy kostkowaniu w dół od struny A5 do struny E1, a następnie skipping przez struny w celu powrócenia do pierwszego dźwięku frazy na strunie A5.

Mimo że Frank Gambale w swojej grze wykorzystuje bardzo wiele wariantów tego typu ruchów, mieszając je ze sobą, tworząc nietypowe i wyjątkowe przebiegi, to nie rezygnuje z podstawowej techniki gry prawą ręką jaką jest kostkowanie naprzemienne:

Podobny przykład ilustrujący grę naprzemienną:

Warto zauważyć, że naprzemienne granie na gitarze nie polega tutaj na graniu każdej następnej nuty w przeciwnym kierunku w stosunku do dźwięku poprzedniego, tylko na odpowiednim „umiejscowieniu” uderzeń w dół oraz w górę na przestrzeni całego taktu. Oznacza to, że w przypadku kiedy pomiędzy ósmą a dziewiątą miarą szesnastkową w takcie występuje ligatura, to ręka w tym czasie wykonuje ruch do góry nie uderzając struny, aby kolejne uderzenie zrealizować w dół, dzięki czemu mamy stały schemat uderzeń w dół i w górę w obrębie jednego taktu, bez względu na wartości rytmiczne w jakich osadzona została fraza. Zawsze pierwsza i trzecia szesnastka każdej ćwierćnuty uderzana będzie w dół, a druga i czwarta w górę.

Kolejny przykład oparty jest zarówno na technice sweep picking jak na technice gry naprzemiennej. Ciekawe jest tutaj, że w pierwszej części frazy, przy przechodzeniu przez trzy struny, Frank uderza pierwszy dźwięk w dół, aby następnie „prześlizgnąć się” po strunach E1 B2 i G3 sweepując kostką w górę. Po powtórzeniu tej frazy drugi raz wraca jednak do kostkowania naprzemiennego, mimo że w drugim takcie znowu mamy linię melodyczną ułożoną przez trzy sąsiednie struny, tym razem od G3 do E1. Wchodząc głębiej w analizę tego przykładu okazuje się, że sweep picking daje nam w takiej zagrywce ergonomię jedynie w pierwszej części pierwszego taktu, w dalszej części frazy oszczędniej będzie wykorzystać technikę gry naprzemiennej:

Poniżej z kolei Frank zaczyna grą naprzemienną, co związane jest z tym, że drugi oraz trzeci dźwięk frazy znajdują się na tej samej strunie. Następnie jednak sweeping jaki stosuje opiera się na kostkowaniu dwóch sąsiednich strun w jednym kierunku i natychmiastowym zawracaniu. Mamy więc sweep przez dwie struny, przy czym fraza taka po chwili poszerza swój ambitus o kolejną strunę, a następnie o kolejną i jeszcze kolejną, aby w konsekwencji powrócić na strunę pierwszą. Zastosowane w tej tylko jednej frazie przebiegi sweepowe mają miejsce zarówno pomiędzy dwoma strunami na przemian, jak pomiędzy trzema a nawet czterema strunami w drugim takcie. Widać zatem, że budowane frazy nie są tutaj wynikiem z góry narzuconej techniki. Technika sweep picking jest tutaj zaadoptowana w celu zagrania danej frazy, jednak rodzaje sweepowania są różne.

W następnym przykładzie widać nieco szerszy aspekt techniki gry Franka Gambalego. Technika kostkowania naprzemiennego została tutaj odwrócona – pierwszy dźwięk uderzany jest bowiem do góry. Umożliwia to zagranie trzech dźwięków sweepem pod koniec pierwszego i na początku drugiego taktu bez konieczności wykonywania dodatkowych ruchów ręką. Gdyby rozpocząć frazę uderzeniem w dół, zmniejszylibyśmy ergonomię gry, ponieważ konieczne byłoby odwrócenie kierunku kostkowania, albo po prostu musielibyśmy zrezygnować z części sweepowanej. Wyjątkową część stanowi drugi takt, gdzie pierwszy dźwięk uderzany jest w dół (wynik poprzedniej sweepowanej frazy), a następnie znowu następuje powrót do kostkowania naprzemiennego, jednak z uderzeniem w dół na drugą szesnastkę miary. W trzecie

j miarze taktu drugiego mamy z kolej mini sweep pomiędzy dwiema strunami i powrót do kostkowania naprzemiennego:

Kolejny przykład ilustrujący mnogość kombinacji stosowanych przez Franka łączy ze sobą kilka sposobów kostkowania. Do powyżej opisanych technik gry sweepem po kilku strunach oraz gry naprzemiennej, dochodzi technika gry naprzemiennej na jednej strunie w taki sposób, aby przy przejściu na kolejną strunę ruch ręki był zgodny z kierunkiem zmiany strun:

Inny ciekawy i bardzo charakterystyczny przykład techniki sweep przedstawiony został w poniższym przykładzie, jest to ruch ręką przez trzy struny w dół z odbiciem się na strunie poprzedniej poprzez ruch kostki w kierunku przeciwnym.

Gra kostką w górę i w dół naprzemiennie oraz sweeping w połączeniu ze skippingiem przez struny związane są u Gambalego z konkretnym pomysłem rytmicznym. Poniższy przykład w pierwszym takcie przedstawia grę naprzemienną z wykorzystaniem techniki skipping. W tym przypadku Frank powtarza pomysł rytmiczny grając naprzemiennie dół – góra, bez względu na miejsce szesnastki w takcie:

Następny przykład natomiast – odwrotnie – przedstawia konsekwentną grę naprzemienną bez użycia sweepu nawet tam, gdzie wydawałoby się to ergonomiczne:

Przykłady następne przedstawiają różne kombinacje wykorzystanych fraz w arpeggiach przy maksymalnej ergonomii ruchów prawego nadgarstka, czasami są to pomysły zupełnie na pierwszy rzut oka niekonsekwentne, jednak Frank prezentując wirtuozerski i niepowtarzalny styl gry często koncentruje kombinację kierunków uderzenia w struny w obrębie jednej ćwierćnuty, co pomnożone przez pomysły melodyczne oraz w przypadku gitary – miejsca, w jakim dany dźwięk oraz fraza zostaną zagrane oraz palce lewej ręki – daje encyklopedię i kopalnię pomysłów już na poziomie jednej ćwierćnuty. Są to oczywiście jedynie przykładowe fragmenty, jednak w przypadku Franka Gambalego encyklopedia ta stanowi głębokie korzenie dla jego wypowiedzi artystycznej:






Technika gry Franka Gambalego w kontekście historycznym na pewno prezentuje się niezwykle już na poziomie możliwości zagrania jednej frazy w wielu miejscach na gryfie, stosując powyżej przedstawione techniki i wykorzystując aparat prawego nadgarstka, którego kombinacje uderzeń są ogromne już na poziomie czterech szesnastek. Biorąc na warsztat technikę gry lewą ręką, która często gra układy baree lub pół-baree przez dwie, trzy struny, w połączeniu z szerokimi apreggiami i opalcowaniem przebiegów tercjowych w myśl zasady „trzy dźwięki na jedną strunę”, przebiegi nakładanych na siebie czterodźwięków czy wykorzystanie techniki legato oraz wielu innych aspektów technicznych budowanych przez Franka fraz, to samo zaadoptowanie możliwości uderzenia każdego dźwięku przez prawą rękę w górę lub w dół oraz kombinacje tych ruchów w obrębie kilku strun, dają obraz tego, jaki poziom warsztatu prezentuje Frank Gambale, żeby nie wspomnieć o brzmieniu, aspektach interpre-tacyjnych czy kreatywności na scenie.

W kontekście historycznym Frank Gambale w swojej grze schodzi o kilka stopni głębiej, niż jego wielcy wybitni poprzednicy, niezwykle wręcz szczegółowo koncentrując się na aspektach technicznych i możliwościach, jakimi można zagrać już pierwsze kilka dźwięków. Wykorzystuje w swojej grze maksymalnie aparat lewej i prawej ręki tak, aby ruchy rąk były jak najbardziej ergonomiczne. Mnogość kombinacji uderzeń w strunę zdaje się być u Gambalego nie tyle wynikiem przypadku, ale celowego i przemyślanego działania, gdzie technika nie tylko jest efektem ćwiczenia, ale przede wszystkim z góry założonym konceptem. Frank Gambale na tle swoich poprzedników wyróżnia się przede wszystkim niezwykle skrupulatnym podejściem do aspektów technicznych oraz wykorzystaniem nowej zupełnie wówczas techniki sweepingu, która otworzyła zupełnie nowe możliwości jego następcom po dzień dzisiejszy.